کد مطلب:24403 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:184

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

آسمان هاي هفت گانه چگونه خدا را ستايش و تسبيح و تقديس مي كنند؟

يكي از حقايق و معارف بلند قرآن، اين است كه سراسر ذرات جهان، خدا را سجده ميكنند و به حمد و ثنا و تسبيح و تقديس او اشتغال ميورزند. به عبارت روشنتر، همه ذرات وجود، از دل اتمها گرفته تا درون كهكشانها و سحابيها، اين سه وظيفه بزرگ را انجام ميدهند:
1. همه موجودات جهان، خدا را سجده ميكنند؛
2. سراسر جهان هستي، خدا را حمد و ثنا ميگويند؛
3. تمام موجودات، خدا را تسبيح و تنزيه ميكنند. تو گويي سراسر جهان خضوع و فروتني، گوش و زبان، روح و احساس و درك و مسؤوليت دارد.
قرآن ميفرمايد: آنچه در آسمانها و زمين است و نيز سايههاي آنها صبح و شام از روي ميل و اجبار، براي خدا سجده ميكنند. (رعد، آيه 15)
و نيز ميفرمايد: براي خدا آنچه در آسمانها و زمين است از جنبندگان و فرشتگان سجده ميكنند و هرگز كبر نميورزند. (نحل، آيه 49)
و نيز ميفرمايد: بوتهها ودرختان او را سجده ميكنند. (الرحمان، آيه 6)
و دهها آيه ديگر:
از اين آيات به دست ميآيد كه سراسر موجودات جهان، به نحو خاصي مراتب فروتني و تذلل خود را نسبت به مقام ربوبي ابراز ميدارند و عاليترين مظهر براي اظهار كوچكي و تعظيم معبود جهان اين است كه همه جهان در قبضه قدرت وي بوده و همگي مطيع فرمان و اراده مطلقه او ميباشند. به عبارت ديگر اراده واحدي بر جهان حكومت ميكند و همه موجودات از آن پيروي ميكنند و در برابر آن هيچ مقاومتي ندارند.
قرآن علاوه بر مساله سجده موضوع تسبيح موجودات را نيز مطرح كرده است ؛ از جمله ميفرمايد:
آنچه در آسمانها و زمين است، خدا را تنزيه ميكند، او است عزيز و حكيم. (حديد، آيه 1)
و نيز ميفرمايد: آسمانهاي هفتگانه و زمين و هر موجود عاقلي كه در آنها است، خدا را تنزيه ميكند و آنچه در جهان هستي به عنوان شيء شناخته شده است، خدا را با ستايش تنزيه ميكند ؛ ولي شما از تسبيح آنها آگاه نيستيد و درك نميكنيد. (اسراء، آيه 44)
همچنين فرموده است: آيا نديدي آنچه كه در آسمانها و زمين است كه خدا را تسبيح ميگويند و مرغان گشاده بال، نيز تسبيح ميگويند و هر كدام به دعا و تنزيه خود آشنا است. (نور، آيه 41)
در رابطه با تسبيح موجودات نظرات گوناگون ابراز شده است؛ از جمله:
1. مقصود از تسبيح، همان خضوع تكويني هر موجودي در برابر فرمان و اراده الهي است و سراسر هستي در برابر اراده و مشيت خداوند خاضع بوده و در پذيرش وجود و پيروي از قوانيني الهي، مطيع و تسليم ميباشند.
2. نظم و نظام شگفتانگيز هر موجودي، با رمز واتفاقي كه در ساختمان آن به كار رفته است، شاهد و گواه بر قدرت بي نهايت عقل و شعور و حكمت بي پايان سازنده او است.
3. صدر المتالهين ميفرمايد: تمام موجودات جهان از روي علم و شعور و درك و آگاهي به حمد و ثنا و تسبيح و تنزيه خداوند بزرگ اشتغال دارند و هر موجودي در هر پايهاي از وجود كه هست به خالق و آفريدگار خود علم و آگاهي دارد و او را از اين طريق حمد و ثنا ميگويند و از نقايص و عيوب تنزيه ميكند. پس تسبيح موجودات، تسبيح واقعي و حقيقي است و موجودات جهان به زبان ويژه خود - كه براي ما قابل فهم ودرك نيست - خدا را تسبيح ميگويند؛ نه با زبان حال به گونهاي كه در نظريههاي پيشين وجود داشت.
گرترا از غيب چشمي باز شد
جمله ذرات جهان همراز شد
نطق آب و نطق خاك و نطق گل
هست محسوس حواس اهل دل
جمله ذرات عالم در نهان
به تو ميگويند روزان و شبان
ما سميعيم و بصيريم و هشيم
با شما نامحرمان ما خامشيم
چون شما سوي جمادي ميرويد
محرم جان جمادات كي شويد
فاش تسبيح جمادات آيدت
وسوسه تاويلها ميبايدت
براي مطالعه بيشتر ر.ك:
1. تفسير منشور جاويد، ج 2، آيت الله سبحاني
2. تفسير نمونه، آيه الله مكارم شيرازي (ذيل آيات ذكر شده)